Trong khi báo chí Trung Quốc gọi chính quyền Tổng thống Trump là "băng đảng du côn" thì Donald Trump cũng không vừa khi mạnh miệng tuyên bố có thể áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc lên đến 550 tỷ USD - cao hơn cả mức nhập khẩu từ Trung Quốc năm ngoái (506 tỷ USD).
Để hiểu rõ hơn về cuộc chiến này, hãy cùng tìm hiểu rõ hơn Chiến tranh thương mại là gì? Chủ nghĩa bảo hộ hoạt động ra sao? Và cuộc chiến này có ảnh hưởng đến bạn như thế nào?
1. Chiến tranh thương mại là gì?
Chiến tranh thương mại (tiếng Anh: Trade war) hay còn gọi là chiến tranh mậu dịch là cuộc chiến giữa hai hay nhiều nước trong đó các nước cố gắng tấn công thương mại của nhau bằng các rào cản thương mại như thuế quan, hạn ngạch...
Điều này có thể làm tổn thương nền kinh tế của các quốc gia khác đồng thời dẫn đến căng thẳng chính trị leo thang giữa các nước đối lập.
2. Nhưng thuế nhập khẩu là gì?
Thuế nhập khẩu là thuế đánh vào một sản phẩm được sản xuất ở nước ngoài, được nhập khẩu vào trong nước.
Đánh thuế nhập khẩu nhằm kích thích người dân mua các sản phẩm nội địa, vì hàng xuất khẩu trở nên đắt hơn từ đó thúc đẩy nền kinh tế trong nước.
3. Tại sao Trump áp thuế nhập khẩu hàng Trung Quốc?
Tổng thống đã áp thuế đối với hàng hóa trị giá 34 tỷ USD do Mỹ cáo buộc Bắc Kinh ăn cắp sở hữu trí tuệ về thiết kế và ý tưởng sản phẩm.
Đồng thời, Trump muốn cắt giảm thâm hụt thương mại với Trung Quốc. Ông cáo buộc nước này đã có hành vi thương mại không công bằng kể từ khi ông trở thành tổng thống.
4. Thâm hụt thương mại là gì?
Thuật ngữ này chỉ sự chênh lệch giữa giá trị xuất khẩu và giá trị nhập khẩu. Thâm hụt thương mại xảy ra khi chênh lệch này nhỏ hơn 0.
Hay hiểu một cách đơn giản, giá trị xuất khẩu đang không bằng giá trị nhập khẩu.
Mỹ bị thâm hụt thương mại với Trung Quốc ở mức 375 tỷ USD khiến Trump không hài lòng.
Ông muốn cắt giảm thâm hụt thương mại bằng việc sử dụng thuế áp vào hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc. Ảnh: BBC |
5. Thâm hụt thương mại có phải lí do thực sự?
Nhưng thâm hụt thương mại chưa hẳn là xấu. Nhiều nước có nền kinh tế mạnh đang chuyển từ nền kinh tế sản xuất sang nền kinh tế dịch vụ.
Dịch vụ đang chiếm tới 90% nền kinh tế Mỹ. Ngược lại, Trung Quốc chủ yếu là xuất khẩu hàng hóa sản xuất.
Vì vậy, các nhà phân tích cho rằng, động thái này của chính phủ đang đi theo chủ nghĩa bảo hộ.
6. Chủ nghĩa bảo hộ là gì?
Bảo hộ mậu dịch là việc áp đặt một số tiêu chuẩn hay áp đặt thuế cao đối với một số mặt hàng nhập khẩu nào đó để bảo vệ ngành sản xuất trong nước, giảm cạnh tranh.
Ví dụ điển hình là ngành nhôm thép. Vào đầu tháng 3, Trump đã công bố mức thuế 25% cho tất cả các mặt hàng thép nhập khẩu và 10% trên nhôm.
Chính quyền Trump tuyên bố Mỹ dựa quá nhiều vào các quốc gia khác về kim lọai, và rằng Mỹ không thể tự sản xuất đủ vũ khí hoặc xe cộ nếu một chiến tranh nổ ra.
Giá trị thép Mỹ nhập khẩu từ các quốc gia. Ảnh: BBC |
7. Những gì Trump làm có thực sự hiệu quả?
Ngành sản xuất thép của Mỹ được thúc đẩy hơn khi nhu cầu tăng lên từ đó tăng lợi nhuận.
Nhưng các công ty Mỹ cần vật liệu thô. Đối với các nhà sản xuất ôtô và máy bay thì chi phí của họ lại tăng lên.
Điều đó có nghĩa là họ có thể phải tăng giá sản phẩm gây bất lợi cho người tiêu dùng.
Số người làm việc trong ngành công nghiệp thép của Mỹ giảm gần 50.000 trong khoảng thời gian từ năm 2000 đến năm 2016. Ảnh: Getty Images |
8. Mức thuế có thể ảnh hưởng đến chính bạn như thế nào?
Chúng có thể ảnh hưởng khắp cả thế giới - đặc biệt là kể khi Trung Quốc trả đũa.
Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã đánh thuế các sản phẩm nông nghiệp và công nghiệp của Mỹ, từ đậu nành, thịt lợn tới máy bay, ôtô và ống thép.
Về lý thuyết, Trung Quốc cũng có thể đánh thuế các công ty công nghệ của Mỹ như Apple. Điều đó sẽ ảnh hưởng đến gã khổng lồ công nghệ, và nó có thể buộc phải tăng giá.
Một cuộc chiến thương mại toàn cầu có thể làm tổn thương người tiêu dùng trên toàn thế giới bằng cách làm cho mọi công ty khó khăn hơn trong việc vận hành, buộc họ phải đẩy giá cao hơn.
Thậm chí chi phí sản xuất 1 lon bia cũng tăng lên. Ảnh: Reuters |
9. Sao không tự do hóa thương mại?
Tự do hóa thương mại ngược lại với chủ nghĩa bảo hộ - giảm thuế quan nhiều nhất có thể, tạo điều kiện tự do mua các sản phẩm rẻ hơn hoặc tốt hơn từ bất cứ nơi nào trên thế giới.
Điều này là rất tốt cho các công ty cố gắng cắt giảm chi phí, từ đó đẩy giá xuống và thúc đẩy nền kinh tế thế giới.
Nhưng đồng thời, điều đó có nghĩa là các công ty trong nước lại bị cạnh tranh nhiều hơn. Tại sao người dân phải mua hàng nội địa khi hàng nhập khẩu lại chất lượng và rẻ hơn?
Đồng nghĩa với mất việc làm ở các nước giàu, tăng trưởng không đồng đều - thương mại tự do khiến một số người giàu hơn nhưng cũng làm cho người khác nghèo hơn.
Tự do hóa thương mại giúp thông thương, đẩy nhanh quá trình vận chuyển hàng hóa trên toàn thế giới. Ảnh: Reuters |
10. Tất cả sẽ kết thúc như thế nào?
Không có câu trả lời cụ thể cho câu hỏi này.
Quyết định của ông Trump áp thuế lên hàng nhập khẩu Trung Quốc có thể dẫn đến những tác động bất lợi cho người tiêu dùng cả ở Mỹ và Trung Quốc và trên toàn thế giới.
Một cuộc chiến thương mại giữa 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ không có lợi cho bất kỳ ai hết.
